Vì sao những người tự nhận là "yêu" âm thanh (audiophiles) nói là họ vẫn thích âm thanh analog hơn tín hiệu âm thanh digital trong audio CD cho nên họ tìm mua trở lại đĩa nhựa - vinyl LP? Đây là vấn đề được kể lại mà tôi đọc được trên các trang web âm thanh tiếng Anh. Nhưng có thật như vậy không khi âm thanh gọi là analog của đĩa nhựa sản xuất trong thời digital đều có gốc là digital chứ thật sự không phải analog?
Tôi không dễ tin vào những gì được kể lại, được viết lại, trừ phi chính tai tôi nghe, mắt tôi thấy.
Như tôi đã có nhận xét: "yêu âm thanh" không phải là "yêu âm nhạc". Yêu âm thanh là phải có dàn máy hát hi-end trong đó có máy hát đĩa nhựa - turntable, tăng âm với loa và dây tín hiệu đắt tiền. Theo quan điểm của tôi, chất lượng thể loại nhạc và âm thanh của thể loại nhạc được nghe mới xác định trình độ thưởng thức nhạc của người nghe chứ không phải chất lượng dàn máy!
Tôi trở lại vấn đề. Vì sao nhiều người, tự nhận là "yêu âm thanh" thích âm thanh analog hơn tín hiệu âm thanh digital? Họ thích nghe được tạp âm trong âm thanh analog vì rõ ràng là âm thanh analog bị nhiễu tạp âm hơn tín hiệu âm thanh digital? Mà điều trái khoái là khi audio CD ra đời họ đã không còn mua đĩa nhựa LP nữa.
Nên biết, khi audio CD ra đời (đĩa digital và máy hát) thì người tiêu dùng vẫn còn nghe đĩa nhựa (đĩa nhựa LP và đầu hát đĩa) và băng từ (băng từ cối-reel to reel/băng cassette/băng từ 8-track cartridge) qua dàn tăng âm với cặp loa tử tế. Chính vì audio CD đã chứng minh tín hiệu âm thanh digital có chất lượng âm thanh sạch tốt hơn và lưu trữ tốt đĩa nhựa và băng từ, cũng như nhẹ gọn hơn trong vận chuyển nên lượng bán audio CD đã khai tử việc sản xuất đĩa nhựa LP và băng từ đồng thời các phòng thu âm digital cá nhân đã buộc các phòng thu âm analog truyền thống phải đóng cửa vì không thể cạnh tranh lại.
Điều thứ 1: âm thanh analog được ghi âm trên băng từ qua analog console (bàn pha trộn âm thanh analog: quen gọi là mixer) hoặc trực tiếp vào máy ghi âm băng từ nhiều đường (multi-track magnetic tape recorder). Âm thanh gốc được phát ra từ nhạc cụ thật với người chơi đàn có tay nghề cao. Âm thanh gốc được phát ra từ miệng người ca sĩ có chất giọng tốt với kỹ thuật thanh nhạc và trình độ thẩm âm cao. Đó chính là điều căn bản của chất lượng âm thanh analog: người thật có tay nghề và trình độ nghệ thuật cao và âm thanh nhạc cụ mộc thật.
Điều thứ 2: vì là âm thanh thật nên cách sử dụng micro cũng phải thật đàng hoàng sao cho âm thu từ các nhạc cụ và giọng hát được ghi âm lại một cách trung thực nhất. Mà các âm này tự bản thân là âm thanh MONO.
Điều thứ 3: tuy các tracks âm thanh MONO được ghi âm trung thực trên băng từ nhưng chắc chắn không tránh khỏi việc bị nhiễu tạp âm: tiếng xì từ micro + preamp + compressor, từ console và sự nhiễu âm, lệch âm, méo tiếng (wow và flutter) khi băng từ chạy qua đầu từ của máy ghi âm và phát âm do vị trí đầu từ máy ghi và máy phát không chính xác như nhau cũng như tốc độ kéo băng nhựa của 2 máy này không chính xác bằng nhau, cho nên phòng thu âm chuyên nghiệp cần phải trang bị các thiết bị âm thanh đầu vào này thật tốt để giảm loại tạp âm này và chuyên viên cân chỉnh âm thanh phải có tai nghe tốt và kiến thức âm học để có thể chăm chút chất lượng âm thanh khi cân chỉnh và hoàn chỉnh âm thanh. Điều nên lưu ý là khi sang băng từ có nhiều tracks qua máy ghi âm băng từ stereo 2 tracks, lại phát sinh wow và flutter (méo tiếng, lệch âm) và quá trình này cũng lại phát sinh ra wow và flutter khi bản âm thanh được chuyển từ băng từ qua đĩa mẹ để dập ra đĩa nhựa. Và mỗi lần chuyển âm thanh như vậy là âm thanh analog giảm chất lượng. Cho nên... phải có trang bị thiết bị âm thanh chuyên nghiệp tinh xảo đắt tiền.
Làm âm thanh analog đắt tiền như vậy cho nên số lượng phòng thu âm cũng ít (chỉ có tại các thành phố lớn) và chuyên viên âm thanh analog cũng không đông vì phải được qua đào tạo trường lớp âm thanh đàng hoàng.
Và kết quả là...âm thanh được cân chỉnh rất trung thực: rõ nét, trong sáng, dầy, nặng và...có không gian 3 chiều kể từ khi có kỹ thuật âm thanh stereo, tạo cho người nghe cảm giác dễ chịu, nhẹ nhàng khi nghe đĩa nhựa với âm thanh analog đúng nghĩa - không có sự "can thiệp" của máy vi tính (tức âm thanh digital). Nhưng, đầu kim máy hát đĩa nhựa khi chạy trong rãnh âm thanh (groove) tạo ra tạp âm không thể khử được (crackles=tiếng nổ lách tách).
Đáng lý ra, âm thanh digital rõ nét hơn âm thanh analog do không có 2 loại tạp âm này - wow+flutter và crackles vì kỹ thuật âm thanh digital đã loại trừ các tạp âm này nhưng sự ngu dốt trong thu âm, xử lý âm thanh, cân chỉnh và hoàn chỉnh âm thanh digital của những "chuyên viên âm thanh" vi tính không qua đào tạo đàng hoàng để có được 2 tai nghe tinh tế, đã khiến tín hiệu âm thanh digital trở nên ồn ào, tàn tệ vì độ ồn giúp che đậy lỗi căn bản khi cân chỉnh âm thanh: không biết cách giữ được sự trung thực, trong sáng và rõ nét của từng âm thanh gốc ngay từ khi thu âm và khi cân chỉnh âm thanh.
Nhưng điều tôi muốn nhấn mạnh: âm thanh analog nghe thích hơn tín hiệu âm thanh digital là do: âm thanh MONO thật, người đánh đàn và người hát thật và có trình độ nghệ thuật cao, người cân chỉnh và hoàn chỉnh âm thanh có tai nghe chính xác và trình độ sử dụng thiết bị âm thanh tinh tế và...chất lượng âm nhạc đầy chất người và đậm tính nghệ thuật.
Sửa lần cuối: