"Chuyên nghiệp" theo nghĩa tôi hiểu = hiểu biết sâu và vận dụng/vận hành/thao tác chính xác đến từng chi tiết trong lãnh vực liên quan chứ không theo nghĩa thường được hiểu là kiếm sống bằng nghề.
Tôi nghĩ...có lẽ trong mọi lãnh vực hoạt động của con người, sự chuyên nghiệp có ẩn tiềm năng khiếu, nhưng có năng khiếu mà không có kiến thức chuyên môn sâu rộng thì năng khiếu này cũng chỉ là "năng khiếu nửa mùa", năng khiếu dở dở ương ương. Còn năng khiếu mà có thêm kiến thức chuyên môn sâu rộng thì..."chết người" - cái "chết người" theo nghĩa, khó có ai qua mặt được.
Trong nghệ thuật thì năng khiếu là yêu cầu tiên quyết để có thể sáng tạo. Nghệ thuật đúng đắn và tử tế rất khắt khe, đòi hỏi sự sáng tạo cá biệt cho nên tài năng nghệ thuật (artist) rất hiếm, không phải nhiều cả đống được lượm lặt có chủ ý từ các chương trình game shows quảng cáo thương mại. Những "tài năng nghệ thuật" này được lượm lặt - mà tôi gọi là những "người tiêu khiển" (entertainers), chỉ làm vui khán giả để tôn vinh cho các thương hiệu trong một mùa và phải nhường chổ cho các "tài năng" giải trí thương mại khác trong mùa sau. Bài viết này không nói đến những "tài năng" giải trí thương mãi thuộc dạng này.
Ngay cả khi có hoặc không có năng khiếu trong nghệ thuật, kiến thức vẫn luôn là yêu cầu không thể bỏ qua được. Và một khi đã có kiến thức sâu rộng trong nghệ thuật rồi, tức là có đẳng cấp chuyên môn cao, thì tôi tin chắc rằng không một ai dám làm trò tiêu khiển được (cho thiên hạ mua vui), trừ phi thiếu tự trọng.
Có thể làm nghệ thuật vì quảng cáo thương mại khi có đẳng cấp chuyên môn cao nhưng những sản phẩm thương mại từ cái đầu có trình độ chuyên môn cao đều có ẩn tiềm chất lượng nghệ thuật và nét sáng tạo riêng.
Cứ nhìn vào hoạt động nghệ thuật thương mại Việt Nam từ hơn 20 năm nay thì nhận ra ngay sự thiếu vắng kiến thức chuyên môn nghệ thuật sâu rộng và đúng đắn. Có thể đó là do hệ quả của một hệ thống giáo dục thực dụng, kém về tính khuyến khích và đào tạo tài năng sáng tạo đúng nghĩa.
Để có thể trở thành chuyên nghiệp đúng đắn và tử tế thì phải có kiến thức sâu rộng. Và khi đã trở thành chuyên nghiệp rồi (theo nghĩa tôi hiểu) thì sẽ không bao giờ bán mình để làm điều giải trí tào lao, nhảm nhí.
Tôi nghĩ...có lẽ trong mọi lãnh vực hoạt động của con người, sự chuyên nghiệp có ẩn tiềm năng khiếu, nhưng có năng khiếu mà không có kiến thức chuyên môn sâu rộng thì năng khiếu này cũng chỉ là "năng khiếu nửa mùa", năng khiếu dở dở ương ương. Còn năng khiếu mà có thêm kiến thức chuyên môn sâu rộng thì..."chết người" - cái "chết người" theo nghĩa, khó có ai qua mặt được.
Trong nghệ thuật thì năng khiếu là yêu cầu tiên quyết để có thể sáng tạo. Nghệ thuật đúng đắn và tử tế rất khắt khe, đòi hỏi sự sáng tạo cá biệt cho nên tài năng nghệ thuật (artist) rất hiếm, không phải nhiều cả đống được lượm lặt có chủ ý từ các chương trình game shows quảng cáo thương mại. Những "tài năng nghệ thuật" này được lượm lặt - mà tôi gọi là những "người tiêu khiển" (entertainers), chỉ làm vui khán giả để tôn vinh cho các thương hiệu trong một mùa và phải nhường chổ cho các "tài năng" giải trí thương mại khác trong mùa sau. Bài viết này không nói đến những "tài năng" giải trí thương mãi thuộc dạng này.
Ngay cả khi có hoặc không có năng khiếu trong nghệ thuật, kiến thức vẫn luôn là yêu cầu không thể bỏ qua được. Và một khi đã có kiến thức sâu rộng trong nghệ thuật rồi, tức là có đẳng cấp chuyên môn cao, thì tôi tin chắc rằng không một ai dám làm trò tiêu khiển được (cho thiên hạ mua vui), trừ phi thiếu tự trọng.
Có thể làm nghệ thuật vì quảng cáo thương mại khi có đẳng cấp chuyên môn cao nhưng những sản phẩm thương mại từ cái đầu có trình độ chuyên môn cao đều có ẩn tiềm chất lượng nghệ thuật và nét sáng tạo riêng.
Cứ nhìn vào hoạt động nghệ thuật thương mại Việt Nam từ hơn 20 năm nay thì nhận ra ngay sự thiếu vắng kiến thức chuyên môn nghệ thuật sâu rộng và đúng đắn. Có thể đó là do hệ quả của một hệ thống giáo dục thực dụng, kém về tính khuyến khích và đào tạo tài năng sáng tạo đúng nghĩa.
Để có thể trở thành chuyên nghiệp đúng đắn và tử tế thì phải có kiến thức sâu rộng. Và khi đã trở thành chuyên nghiệp rồi (theo nghĩa tôi hiểu) thì sẽ không bao giờ bán mình để làm điều giải trí tào lao, nhảm nhí.
Sửa lần cuối: